Rookpauzes, rookruimtes en rokende collega’s – het blijft een onderwerp waar veel vragen over bestaan. Wat zegt de wet? Wat mogen werkgevers bepalen? En hoe zit het met de gezondheid van niet-rokende collega’s? In deze blog lees je alles wat je moet weten over roken op de werkplek.
Dit is een verkorte blog gebaseerd op het uitgebreidere artikel dat Jinell schreef. Deze kun je downloaden door onderaan de blog op de download-knop te drukken.
In Nederland is het simpel: roken op de werkplek is verboden. Werknemers hebben recht op een rookvrije omgeving en werkgevers zijn verplicht dit te waarborgen – altijd, dus niet alleen tijdens werktijd. Wordt er toch gerookt? Dan moet de werkgever direct ingrijpen.
Werkgevers hoeven rookpauzes niet te vergoeden. Alleen de officiële pauzes (zoals de lunch) tellen mee als werktijd. Neemt een werknemer buiten die tijden extra rookpauzes? Dan mag de werkgever die tijd inhouden op het loon of laten compenseren door bijvoorbeeld langer doorwerken. Maar: dit moet wel passen binnen het afgesproken beleid.
Daarom is het belangrijk dat bedrijven duidelijke afspraken maken over rookpauzes en die opnemen in het personeelshandboek of arbeidsvoorwaarden.
Om te weten hoe rookbeleid in de praktijk werkt, sprak ik met verschillende werknemers uit diverse sectoren. De meningen waren verdeeld.
Sommige rokers gaven aan nooit problemen te hebben gehad over hun rookpauzes. Anderen merkten dat collega’s zich storen en soms zelfs via de leidinggevende klagen. Neem Marco (53), schilder van beroep. Hij zegt: "Ik krijg met mijn rookpauzes meer geschilderd dan sommige collega’s die niet roken." Voor hem gaat het om werktempo en ervaring, niet om het aantal pauzes.
In sectoren zoals het onderwijs zijn de regels strikt: roken mag alleen tijdens de vaste pauzes. Op kantoren en in de bouw is er meer vrijheid, mits het werk er niet onder lijdt.
Deze ervaringen laten zien dat er geen one-size-fits-all-oplossing is. Belangrijk is dat er onderling begrip is én dat het beleid helder is gecommuniceerd.
Sinds het rookverbod op de werkplek zijn werkgevers niet verplicht om een rookruimte aan te bieden. Sterker nog: binnen mag het niet meer. Een rookruimte op het buitenterrein mag alleen onder strikte voorwaarden:
Niet aan of op het gebouw vast
Geen overlast voor collega’s of bezoekers
Alleen bedoeld om te roken – dus geen stalling of opslag
Als een werknemer herkenbaar is als vertegenwoordiger van het bedrijf – bijvoorbeeld door een uniform of werkkleding – mag de werkgever verbieden dat er in die kleding gerookt wordt. Dit moet dan wel zwart-op-wit staan in het reglement.
Het rookverbod geldt ook voor:
E-sigaretten en vapes (met én zonder nicotine)
Waterpijpen en joints (met tabak)
Vaporizers en verhittingsapparaten
Snuif- en pruimtabak, nicotinezakjes
Kortom: alles waar tabak of nicotine in zit, valt onder het verbod.
Dan kan een werknemer in actie komen. Dit zijn de opties:
Klacht indienen bij de NVWA
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit controleert actief op rookregels. Meldingen kunnen leiden tot inspecties of boetes.
Naar de rechter stappen
Werkt een klacht niet? Dan kan een werknemer via de rechter afdwingen dat de werkgever zich aan het rookbeleid houdt.
In principe geldt het rookverbod overal, maar er zijn uitzonderingen. Werk je bijvoorbeeld in de thuiszorg, dan kom je bij cliënten thuis. En zij mogen thuis gwoon roken. Een huis is namelijk geen werkplek in de zin van de wet.
Toch blijft de werkgever verantwoordelijk voor een veilige werkplek. Mogelijke oplossingen zijn:
De werknemer koppelen aan niet-rokende cliënten
De cliënt vragen niet te roken tijdens huisbezoek
Ventilatie of beschermende kleding aanbieden
Rokers nemen vaak meerdere korte pauzes op een dag. Dat kan wrevel veroorzaken bij collega’s die die pauzes niet nemen. Toch is het lastig te meten of dit leidt tot hogere werkdruk of minder productiviteit.
Sommige werknemers ervaren frustratie, anderen merken er niets van. Om gedoe te voorkomen is het verstandig om hierover duidelijke afspraken te maken. Bijvoorbeeld: alleen roken tijdens pauzes, of afspraken over inhalen van rooktijd.
In 2022 oordeelde de rechtbank in Rotterdam dat een werkgever aansprakelijk was voor de gezondheidsschade van een werknemer die jarenlang moest werken in een rokerige omgeving. Ondanks een rookbeleid bleek uit klachten dat de rookoverlast structureel was.
Een longarts stelde vast dat de werknemer longproblemen had opgelopen door de werkomstandigheden. De rechter vond dat de werkgever zijn zorgplicht had geschonden – en veroordeelde hem tot het betalen van een schadevergoeding.
Dit laat zien hoe belangrijk een duidelijk rookbeleid is, niet alleen voor de sfeer maar ook juridisch.
Roken op de werkplek is verboden – dat is duidelijk. Maar er zijn veel situaties waarin vragen ontstaan. Mag een werknemer buiten de pauzes roken? Moet je een rookruimte aanbieden? Wat als collega's er last van hebben?
Een helder beleid voorkomt gedoe. Zorg dat werknemers weten wat wel en niet mag. En dat iedereen, roker of niet-roker, zich prettig voelt op de werkvloer.
De afbeelding is met kunstmatige intelligentie gegenereerd